Burgazada koleksiyonum, Seyyah Felix Moral'a ait bir suluboya ile başladı. Kanada'da seyahatnameler ve keşifler üzerine uzmanlaşmış The Wayfarers Bookshop adlı kitapevinin Ağustos 2013 kataloğunda karşıma çıktı bu nadir suluboya tablo. Uzun bir takip süreci ve kitapevinin sahibi Eric ile sıkı bir pazarlık sonucunda 16 Şubat 2014 tarihinde koleksiyonumun resmi olarak ilk parçası oldu.
Felix Moral, resmin üzerindeki yazılara bakılırsa Cermen kökenli bir seyyah. İnci gibi yazılmış el yazısında ''Marmara Denizindeki Prens Adaları: Burgazada, Heybeliada ve Kınalıada, Büyükada'dan görünüm'' yazmakta. Tarih olarak 5/17.1.1879 ve 9/21.1.1879 düşülmüş. 1879 kışı Ocak ayında çizildiğini var sayarsak 5/17 ve 9/21 olarak belirtilenler başlangıç ve bitiş saati olabilir. Bir diğer ihtimal ise bu resmin kış ayı yerine 17 Mayıs'tan 21 Eylül'e kadar ilkbahar, yaz ve sonbahar mevsimlerinde hazırlandığı.
Heybeliada koleksiyonu yapan biri için eminim çok daha ilginç olacak bu resim, benim açımdan Burgazada'nın isminin geldiği kuleyi (Rumca Kale Burcu/Kulesi anlamına gelen Prygos giderek Türkçe Burgaz oluyor) barındırdığından çok önemli. 1879 yılında bir seyyah tarafından canlı olarak resmedilmesi gerçekten heyecan verici. Koleksiyonuma sonradan katılan gravür veya kartpostallar da ne kadar el emeği ile hazırlanmış olsalarda nihayetinde baskıdır. Hiç biri bunun kadar canlı gelmemiştir bana.
Resimde en önde gözüken ada olan Heybeliada'nın (Halki) ortasındaki yapı Rum Ticaret Okulu (Griechsche Handelsschule). En sağda ağaçların içinde gözüken yapı ise Ruhban Okulu (Griechsche Priesterschule). Hemen aşağısında Heybeliada çarşısı (Dorf Halki) ve Osmanlı Bahreyi Mektebi/Deniz Lisesi (Ottomanische Seeschule) yer almaktadır. En arkada duran ada ise Kınalıada (Proti). Çok uzaklarda gözüken İstanbul (Constantinopel) silueti hem tabloya derinlik verirken hem de Prens adalarındaki inzivai hayatı yansıtıyor.
Kitapevinin kataloğundaki orjinal metin:
Wayfarers Bookshop August 2013 Catalog:
39. [PRINCES’ ISLANDS, THE SEA OF MARMARA]
MORAL, Felix
Prinzeninseln Antigone, ‘Halki’ und Proti im Marmara Meere. Von der Insel Prinkipo aus gesehen [Princes‘ Islands Antigone, Halki and Proti in the Sea of Marmara, taken from the Prinkipo Island].
January 1879. Watercolour on paper, ca. 21,5x45,5 cm (8 ¼ x 18 in). Watercolour within double ink border, signed in the right lower corner ‘Nach der Natur gezeichnet von Felix Moral and 5/17.1.79 und 9/21.1.1879’. Extensive ink caption under the image. Paper slightly soiled, but overall a very good watercolour.
Bright watercolour panorama of the Princes’ Islands in the Sea of Marmara, with the minarets and greenery of Istanbul (Constantinople) seen in the distance. The view was taken from the main island of the group – Büyükada (Prinkipos) and shows the second and the third largest islands – Heybeliada (Chalki) and Burgazada (Antigoni), with a small Kaşık Island (Greek: Πίτα or νήσος) in the background.
The watercolour is supplemented with an extensive caption and several notes about the buildings shown on the islands, including Greek trade school (Handelsschule) on Kasik Island; Greek Orthodox seminary (Priesterschule), a village and a Turkish marine school (Seeschule) on Heybeliada. The outlines of Istanbul in the background are captioned ‘Constantinopel’. The Greek seminary is known today as Halki seminary (defunct since 1791), and the Turkish marine school is now a Cadet School of the Turkish Navy.
Comentarios